Toàn cảnh Hội nghị
GS. VS. Châu Văn Minh, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm KHCNVN chủ trì Hội nghị và trình bày những kết quả hoạt động nổi bật trong năm 2019 của Viện. Theo đó, Viện Hàn lâm KHCNVN tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản là thế mạnh của Viện. Tính trung bình trong 5 năm gần đây, hàng năm số lượng các công bố quốc tế của Viện Hàn lâm tăng trưởng khoảng 15%. Năm 2019, Viện Hàn lâm có tổng số công bố là trên 2273 bài, trong đó số bài báo quốc tế là 1178 tăng 20% so với năm 2018. Số bài đăng trên tạp chí Quốc tế uy tín đạt tiêu chuẩn (SCI và SCI-E) là 888 bài tăng 20,8% so với năm 2018, trong đó có nhiều công trình có chất lượng cao. Số lượng bài báo đăng trên tạp chí có chất lượng cao đạt chuẩn Q1 (theo phân loại của Scimago) là 359 bài báo chiếm 40,4%. Số lượng các bài báo tăng đáng kể cả về số lượng và chất lượng là do sự nỗ lực rất lớn của các cán bộ khoa học của Viện Hàn lâm. Trong năm 2019, Viện có 4 nhà khoa học nhận các giải thưởng lớn của quốc tế và Việt Nam về nghiên cứu cơ bản.
Trong thời gian qua, các kết quả nghiên cứu về điều tra cơ bản (ĐTCB) của Viện đã tạo lập nền tảng khoa học cho việc đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường ở những khu vực xảy ra các sự cố môi trường và phục vụ cho việc xây dựng quy hoạch chiến lược, kế hoạch phát triển KTXH ở nhiều địa phương. Trong năm 2019, ngoài việc quan trắc thường xuyên các yếu tố môi trường nền, các nhiệm vụ ĐTCB tập trung nghiên cứu về đa dạng sinh học và xây dựng các cơ sở dữ liệu về các loài động, thực vật cho các khu vực khác nhau tại Việt Nam, sàng lọc, nghiên cứu tách chiết và tổng hợp các hợp chất có hoạt tính sinh học như kháng ung thư, kháng viêm, tác dụng hạ huyết áp, hạ đường huyết... để có thể định hướng ứng dụng vào lĩnh vực Y-dược tạo ra các sản phẩm thuốc phục vụ cuộc sống. Các nhà khoa học của Viện đã phát hiện mới 133 loài động vật và thực vật mới cho khoa học trong năm 2019.
Viện Hàn lâm KHCNVN thường xuyên đẩy mạnh công tác nghiên cứu ứng dụng và triển khai công nghệ. Năm 2019, Viện đã được cấp 52 Bằng độc quyền phát minh sáng chế và Bằng độc quyền giải pháp hữu ích, trong đó có 4 Bằng độc quyền sáng chế quốc tế và 6 công nghệ đã chuyển giao cho doanh nghiệp đưa vào sản xuất và đời sống. Ứng dụng và triển khai công nghệ ở các địa phương là một trong những nhiệm vụ quan trọng và là thế mạnh của Viện Hàn lâm nhằm đưa các hoạt động KHCN, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương. Năm 2019, Viện đã thực hiện triển khai 199 nhiệm vụ, đề tài hợp tác với các bộ ngành và địa phương. Các kết quả đề tài có tính ứng dụng thiết thực được chuyển giao cho địa phương, cơ sở sản xuất, thu hút được sự đầu tư kinh phí đáng kể. Các đơn vị trực thuộc đã thực hiện trên 923 Hợp đồng KHCN với tổng kinh phí là 672 tỉ đồng, trong đó có 739 hợp đồng kinh tế từ dich vụ với tổng kinh phí hơn 434 tỷ đồng và kinh phí 2019 là 296 tỉ đồng.
Công tác Tổ chức - Cán bộ của Viện trong năm 2019 đã đạt nhiều kết quả nổi bật trong việc kiện toàn tổ chức bộ máy; triển khai thực hiện chính sách nâng ngạch, nâng bậc lương đối với cá nhân hoạt động KHCN; thực hiện thanh tra, kiểm tra công tác tổ chức, cán bộ; tổ chức xét thăng hạng đặc cách chức danh nghiên cứu viên chính, kỹ sư chính; hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị thực hiện tốt công tác tổ chức, cán bộ. Viện tiếp tục thực hiện Chương trình hỗ trợ cán bộ trẻ nhằm thu hút cán bộ trẻ - giỏi và cán bộ có trình độ cao về công tác tại Viện. Sau 5 năm triển khai, tuy còn nhiều khó khăn nhưng Chương trình đã phát huy hiệu quả, Viện đã thu hút được lực lượng tiến sỹ trẻ làm việc tại Viện, năm 2019 số lượng tiến sỹ và tiến sĩ KH là 946 người, tăng 20% so với năm 2015.
Viện Hàn lâm năm 2019 đã hoàn tất việc cổ phần hóa và đã bàn giao Trung tâm Phát triển kỹ thuật và công nghệ sang Công ty Cổ phần Thiết kế và Công nghệ Việt Nam và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần đối với Viện Công nghệ viễn thông và Liên hiệp Khoa học sản xuất công nghệ cao Viễn thông - Tin học.
Công tác hợp tác quốc tế năm 2019 đã mở ra những triển vọng hợp tác giữa Viện Hàn lâm với các đối tác mới trên nhiều phương diện từ nghiên cứu khoa học, giáo dục đào tạo tới chuyển giao công nghệ. Các hợp tác quốc tế về biển được chú trọng nhằm phát triển KHCN biển và góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo như ký Nghị định thư giữa VAST với IRD về dự định tổ chức chuyến khảo sát biển Việt Nam năm 2021 bằng tàu nghiên cứu khoa học Pháp, dự án hợp tác với các đối tác truyền thống như Viện HLKH Nga về nghiên cứu biển.
Các hoạt động đào tạo tại H���c Viện Khoa học và Công nghệ và Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội đã đi vào nề nếp, ngày càng nâng cao chất lượng và tuyển sinh được nhiều học viên mới.
Ngoài ra, Các nhiệm vụ khác được Chính phủ trực tiếp giao Viện Hàn lâm thực hiện cũng đạt kết quả tốt như tiếp tục vận hành hoạt động ổn định VNREDSat-1 trên quỹ đạo để cung cấp hiệu quả ảnh vệ tinh phục vụ nghiên cứu khoa học và an ninh quốc phòng; Phát triển công nghệ vũ trụ; Hoạt động của Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần; Triển khai hai chương trình KHCN Tây Nguyên (2016-2020) và Khoa học Công nghệ Vũ trụ (2016-2020); Triển khai hoạt động của bảo tàng thiên nhiên Việt nam; Đầu tư, nâng cấp Trung tâm giám định ADN hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin và đầu tư xây dựng Trường Đại học KHCN Hà Nội tại khu Công nghệ cao Hoà Lạc.
Các hoạt động thường xuyên của Viện Hàn lâm về công tác thông tin, truyền thông và xuất bản, kế hoạch - tài chính, đầu tư xây dựng cơ bản, văn phòng và công tác thanh kiểm tra đã đi vào nề nếp đạt kết quả tốt, cùng với những hoạt động tích cực của Đảng ủy, Công đoàn và Đoàn thanh niên đóng góp rất lớn vào các thành tích chung của Viện KHCNVN trong năm 2019.
GS. VS. Châu Văn Minh - Chủ tịch Viện Hàn lâm KHCNVN cho biết: năm 2020, Viện Hàn lâm phấn đấu hoàn thành tốt kế hoạch giai đoạn 2016-2020 và tạo đà triển khai kế hoạch 2021-2025, đáp ứng đòi hỏi của đất nước cho giai đoạn phát triển, giao lưu và hội nhập sâu rộng trong mọi lĩnh vực của xã hội. Viện thúc đẩy tăng số lượng bài báo, chú trọng tăng cường chất lượng các công bố đạt chuẩn quốc tế SCI/SCI-E; Tăng cường công tác ươm tạo công nghệ, ứng dụng KHCN vào sản xuất và đời sống, sở hữu trí tuệ; Tăng cường công tác thông tin xuất bản, nâng cao chất lượng các tạp chí KHCN của Viện Hàn lâm; Đẩy mạnh công tác đào tạo, đưa Học Viện KHCN và trường USTH vào hoạt động đạt chất lượng và hiệu quả cao. Viện tiếp tục triển khai thực hiện tốt các dự án lớn về vệ tinh, Dự án Trung tâm vũ trụ Việt Nam, Dự án xây dựng Trường Đại học KHCN Hà Nội, Chương trình Tây nguyên 3, Chương trình KHCN Vũ trụ giai đoạn 2016-2020, Dự án sưu tập Bộ mẫu vật quốc gia về thiên nhiên Việt Nam. Tích cực đẩy nhanh tiến độ xây dựng Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam tại khu đất 32 ha đã được cấp tại Quốc Oai, Dự án xây dựng Khu công nghệ cao của Viện Hàn lâm tại Hoà lạc; Tăng cường hiệu quả hoạt động của hệ thống mạng trạm động đất - cảnh báo sóng thần; Triển khai thực hiện Chương trình Vật lý đến năm 2020 và Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hoá học, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017-2025.
Viện tiếp tục xây dựng một số dự án lớn trình Chính phủ như các dự án thuộc Quy hoạch phát triển công nghệ sinh học đến năm 2020; Đề án ứng dụng khoa học và công nghệ phục vụ chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045; Các dự án nghiên cứu về công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư...
Ngoài ra, tiếp tục đổi mới công tác quản lý, triển khai ứng dụng CNTT trong việc quản lý và triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ, tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện dự toán ngân sách, triển khai thực hiện các đề tài, dự án KHCN các cấp, các dự án đầu thư xây dựng cơ bản, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả các trang thiết bị và diện tích làm việc của từng đơn vị trong toàn Viện; Tăng cường công tác quản lý tài chính.
Trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu đã được nghe một số báo cáo minh họa của các đơn vị trực thuộc để hiểu rõ thêm về tình hình hoạt động cũng như các kết quả của Viện Hàn lâm trong năm qua.
Khen thưởng cho các đơn vị, tập thể, cá nhân xuất sắc
Nhằm biểu dương các đơn vị, tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác năm 2019, Ban lãnh đạo Viện Hàn lâm KHCNVN đã trao tặng danh hiệu: “Cờ thi đua của Viện Hàn lâm” cho 07 đơn vị, “Tập thể Lao động xuất sắc” cho 32 đơn vị và 29 tập thể phòng, “Chiến sĩ thi đua” cho 03 cá nhân; Trao tặng Bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn lâm KHCNVN cho 09 đơn vị, 07 tập thể phòng, 03 tạp chí có thành tích xuất sắc đột xuất và 11 cá nhân đã hoàn thành tốt nhiệm vụ 2019.
Kết thúc hội nghị, trong không khí phấn khởi đạt được nhiều thành tích trong năm 2019 và để triển khai tốt phương hướng nhiệm vụ 2020, Chủ tịch GS.VS. Châu Văn Minh đã phát động phong trào thi đua trên toàn Viện Hàn lâm với chủ đề:" Đổi mới, sáng tạo, thi đua lập thành tích hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao". Tập thể cán bộ Viện Hàn lâm KHCNVN quyết tâm đoàn kết, cùng chung tinh thần quyết liệt và sáng tạo hơn nữa, phát huy truyền thống ra sức thi đua đạt thành tích cao nhất, góp phần xây dựng Viện Hàn lâm ngày càng phát triển.