AI đã thực sự trở thành công nghệ mang tính cách mạng bậc nhất của thế kỷ 21, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong cuộc sống con người, từ cách làm việc và học tập đến phương thức giao tiếp và tương tác với nhau. AI có vai trò rất quan trọng trong các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh. Một Chiến lược AI quốc gia phù hợp với hoàn cảnh, đảm bảo lợi ích của quốc gia đó và một lộ trình triển khai thực hiện hợp lý có ý nghĩa cực kỳ quan trọng.

 

Nhận thức rõ tầm quan trọng của AI trong tình hình mới, Nghị quyết số 57-NQ/TW và Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030 (Quyết định 127/QĐ-TTg năm 2021 và Dự thảo sửa đổi bổ sung Chiến lược năm 2025) đã và đang được ban hành, lấy ý kiến nhằm xây dựng Chiến lược AI quốc gia. Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng để Việt Nam phát triển theo xu thế thời đại.

 

Tham luận của PGS. TS. Nguyễn Trường Thắng – Viện trưởng Viện CNTT, Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam – tập trung vào các đặc điểm chính trong Chiến lược AI của mỗi quốc gia, dựa trên tham khảo các Chiến lược từ các quốc gia phát triển hàng đầu thế giới về AI như Hoa Kỳ, Trung Quốc, EU. Mỗi chiến lược đều tập trung xây dựng sự phát triển dựa trên các trụ cột, mối quan hệ và sự đồng bộ giữa chúng đảm bảo Chiến lược được thực thi một cách đồng bộ, hiệu quả…Cụ thể, các trụ cột chính bao gồm:

-       Khung pháp lý và năng lực quản trị: Xây dựng một hành lang pháp lý thông thoáng, tạo điều kiện cho AI phát triển nhưng vẫn đảm bảo tính an toàn, minh bạch, có trách nhiệm. Trọng tâm là cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và bảo vệ dữ liệu cá nhân, quyền riêng tư.

-       Nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo: AI là "sản phẩm" của dữ liệu lớn và năng lực siêu tính toán. Đầu tư vào nghiên cứu các công nghệ AI mũi nhọn (cutting-edge AI) trong giai đoạn hiện nay. Cụ thể, cơ sở khoa học nền tảng của AI như học máy (machine learning), và các công nghệ mới nổi như AI tạo sinh (GenAI), chuyển đổi từ mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Model – LLM) chuyên cho dạng dữ liệu văn bản sang LLM cho dạng dữ liệu đa phương thức (multi-modal LLM - hợp nhất nhiều dạng dữ liệu văn bản, ảnh, audio, video, clip,...), các dạng mô hình AI tiên tiến xử lý đa bước như suy luận (reasoning AI) hoặc tác tử trong các tác vụ hợp tác giữa nhiều AI (agentic AI), ứng dụng AI tạo sinh và multi-modal LLM vào thế giới vật lý trong robotics (physical AI).

-       Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Đây là trụ cột then chốt. Việt Nam cần đào tạo đội ngũ chuyên gia chất lượng cao và phổ cập kiến thức AI cho toàn dân.

-       Hạ tầng và dữ liệu: năng lực siêu tính toán AI và các tài nguyên điện toán đám mây qui mô quốc gia; thiết lập các kho dữ liệu quốc gia mở, bảo mật và tiêu chuẩn liên thông giữa chúng.

-       Xây dựng hệ sinh thái và ngành công nghiệp AI: Tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như y tế, giáo dục, tài chính và nông nghiệp.

 Viện trưởng viện CNTT - PGS.TS. Nguyễn Trường Thắng tham gia Hội thảo

Chiến lược mỗi quốc gia sẽ có tầm nhìn, mục tiêu gắn với các mối lợi ích, quan tâm; phù hợp với năng lực và trình độ phát triển của quốc gia đó. Từ tầm nhìn đến hành động, chiến lược cần được xây dựng kế hoạch một cách chi tiết, có phân công các bên liên quan như đơn vị chủ trì, đơn vị phối hợp; và phân bổ nguồn lực tài chính, con người một cách hợp lý. Với Việt Nam sẽ cần tự chủ công nghệ bằng việc xây dựng các mô hình AI của riêng Việt Nam, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, giảm sự phụ thuộc vào các đối tác nước ngoài; quản trị rủi ro sớm nhận diện các nguy cơ tiềm ẩn của AI như ảnh hưởng đến việc làm, vấn đề đạo đức, an ninh mạng, và xây dựng cơ chế kiểm soát phù hợp. Ngoài ra, việc chủ động hợp tác quốc tế thông qua các diễn đàn, hiệp định toàn cầu để tiếp cận công nghệ mới và học hỏi kinh nghiệm quản lý AI từ các nước phát triển cũng đóng góp cho sự phát triển AI tại Việt Nam.

 

Thông tin chi tiết và kỷ yếu hội thảo có tại: